Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
Afdeling civiel recht

Utrecht, 8 augustus 2023

Edelgrootachtbaar College,

Op maandag 14 augustus 2023 om 09:15 uur staat de mondelinge behandeling van het ingestelde hoger beroep inzake het faillissement van mevrouw P.T.J. Ruizendaal (hierna: ́Ruizendaal) gepland. Ten behoeve van de behandeling van het hoger beroep bericht ik u als volgt.

Achtergrond faillissement
Mevrouw Ruizendaal heeft over het ontstaan van haar schulden het volgende verklaard. Tot 2016 is mevrouw Ruizendaal betrokken geweest bij het investeren in en de ontwikkeling van diverse vastgoedprojecten in Nederland en een project in het Caribische deel van Nederland.

Ten tijde van de faillietverklaring woonde mevrouw Ruizendaal in Turkije, waar zij sinds april 2020 staat ingeschreven. Op dit moment woont mevrouw Ruizendaal in haar woning in Amersfoort aan de Hendrik van Viandenstraat 12 (bijlage 1). Op deze woning rusten meerdere executoriale beslagen, een conservatoir beslag en zijn twee hypotheekrechten gevestigd.

Het faillissement is aangevraagd nadat een door de aanvrager verstrekt krediet door mevrouw Ruizendaal niet werd terugbetaald. De schuldeiser heeft een tweede recht van hypotheek op de woning van mevrouw Ruizendaal. In het verleden is de executieverkoop van de woning overgenomen door Volksbank als eerste hypotheekhouder nadat een beslaglegger tot uitwinning wenste over te gaan. Vervolgens heeft een derde partij – ESP Consultancy B.V. – de vordering van de Volksbank voldaan en is zij gesubrogeerd in de rechten van de Volksbank. Daarna is door mevrouw Ruizendaal een koopovereenkomst voor een bedrag groot €450.000,- gesloten met de heer H.W.C.G. ter Braack voor de verkoop van de woning, maar weigerde de notaris te passeren vanwege het vermoeden van paulianeus handelen. Het onbetaald laten van de aanvragers heeft geleid tot de faillietverklaring.

Naast de vorderingen van de aanvrager en ESP Consultancy B.V., zijn er beslagen gelegd door twee voormalig advocaten van mevrouw Ruizendaal, de heer mr. Sigmond en Wieringa Advocaten, het kinderdagverblijf Paleis Amersfoort B.V. en de Belastingdienst (bijlage 2). Daarnaast heeft mevrouw Ruizendaal laten weten dat er vorderingen zijn van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) en de gemeente Amersfoort.

Vanwege discussies met de Belastingdienst, doet mevrouw Ruizendaal vanaf 2016 geen aangiften inkomstenbelasting meer. Mevrouw Ruizendaal zou op de zwarte lijst van de Belastingdienst staan. Tegen deze registratie en enkele opgelegde aanslagen inkomstenbelasting voert mevrouw Ruizendaal naar eigen zeggen procedures. Dit heb ik niet kunnen verifiëren vanwege het ontbreken van de benodigde informatie hieromtrent.
De verschillende procedures zouden worden gefinancierd door ESP Consultancy B.V. Tot slot staat mevrouw Ruizendaal ingeschreven als (indirect) bestuurder van verschillende vennootschappen en stichtingen. Volgens mevrouw Ruizendaal zijn al deze entiteiten al geruime tijd inactief.

Stand van de boedel
In de afgelopen weken heb ik mijn handelen waar mogelijk beperkt vanwege het ingestelde hoger beroep. Na het uitspreken van het faillissement is mevrouw Ruizendaal op mijn kantoor geweest voor een bespreking. Nadien heb ik de enkele stukken ontvangen van mevrouw Ruizendaal. Naast enkele jaarstukken van de inactieve vennootschappen, ontving ik ook meerdere brieven waaruit aansprakelijkstellingen of klachten volgen richting Belastingdienst, de Nederlandse staat en de gemeente Amersfoort. De verschillende claims zijn niet voorzien van enige onderbouwing, waardoor ik deze niet heb kunnen beoordelen.
Op basis van een eerste inventarisatie is het belangrijkste actief van mevrouw Ruizendaal de woning in Amersfoort. De WOZ-waarde bedroeg per 1 januari 2022 €860.000,00; de getaxeerde marktwaarde (niet verhuurd) was €800.000 in oktober 2021. De vorderingen van de hypotheekhouders en beslagleggers bedragen:

Op de bankrekening van mevrouw Ruizendaal bij BUNQ stond een positief saldo van €157,34. Verder zou de vennootschap Octopussy B.V. beschikken over een recht van erfpacht op grond op Bonaire. Dit heb ik niet kunnen verifiëren vanwege het ontbreken van de benodigde informatie. Ook zou mevrouw Ruizendaal mogelijk gerechtigd zijn tot de erfenis van haar recent overleden moeder, maar zou de omvang zeer gering zijn.
Verder staat mevrouw Ruizendaal ingeschreven als (indirect) bestuurder en houdt zij (indirect) aandelen in Nederlandse vennootschappen:

• Octopussy B.V. (zie hiervoor);
•  Bellamy Real Estate B.V.;
• Giessenburg B.V.;
• Patricia Ruizendaal B.V.

Daarnaast is mevrouw Ruizendaal bestuurder van Stichting Ruizendaal & Partners en Stichting Vrienden van Turkije.

Crediteurenlijsten
De bekende schuldeisers zijn door mij aangeschreven. Al deze schuldeisers hebben hun vordering ingediend, behoudens ESP Consultancy B.V. Tot op heden zijn in het faillissement de volgende vorderingen op de crediteurenlijst geplaatst:

• Preferente schuldeisers €2.215.491,00
• Concurrente schuldeisers €168.431,53
• Betwist €3.149,00

Als bijlage 3 bij deze brief zijn de crediteurenlijsten aangehecht.

Vanwege het ontbreken van een administratie van mevrouw Ruizendaal, heb ik niet kunnen vaststellen of de aangeschreven schuldeisers de enige schuldeisers van mevrouw Ruizendaal zijn.

Faillissementsverslag
Het eerste openbare faillissementsverslag is als bijlage 4 aan deze brief gehecht.

Reactie beroepschrift
Bevoegdheid rechtbank
Op grond van artikel 2 lid 2 Fw is indien de schuldenaar zich buiten Europa heeft begeven, de rechtbank van zijn laatste woonplaats bevoegd. In het geval van mevrouw Ruizendaal stelt zij dat zij in Turkije woonachtig was. Mevrouw Ruizendaal heeft aan mij verklaard dat zij in Turkije niet over bezittingen beschikt of schulden heeft. Inmiddels woont mevrouw Ruizendaal in Amersfoort (zie bijlage 1).

De enige bekende bezittingen van mevrouw Ruizendaal bevinden zich in Nederland, zijnde de woning in Amersfoort en de aandelen in de hiervoor genoemde vennootschappen. Ik constateer daarnaast dat alle bij mij bekende schulden zijn ontstaan voorafgaand aan haar registratie als inwoner van Bonaire en later Turkije, behoudens een deel van de
vorderingen van de gemeente Amersfoort uit hoofde van gemeentelijke belastingen.

Ten aanzien van het inhoudelijke oordeel over de bevoegdheid van de rechtbank refereer ik aan het oordeel van het hof.

Misbruik van bevoegdheid
In het beroepschrift stelt mevrouw Ruizendaal zich op het standpunt dat sprake is van misbruik van recht door de aanvragers van haar faillissement. Kort samengevat, zouden de aanvragers de aan hen verstrekte zekerheden hebben moeten uitwinnen in plaats van het faillissement moeten aanvragen.
Enerzijds is juist het faillissement bedoeld om een gecontroleerde vereffening van het vermogen mogelijk te maken. Om die reden kan ook een hypotheekhouder een valide belang hebben om onder toezicht van een onafhankelijke curator zijn hypotheek recht uitgewonnen te krijgen. Een dergelijk belang kan zich voordoen wanneer er meerdere zekerheidsgerechtigden bestaan en er onduidelijkheden zijn over bijvoorbeeld de wijze van executie, de verdeling van het (resterende) vermogen of twijfels over de rechtmatigheid van het handelen van een betrokkene.

Anderzijds kan een hypotheekhouder ook in faillissement als separatist optreden, waardoor deze buiten het faillissement tot uitwinning van zijn zekerheden kan overgaan. In zo’n geval kan worden betoogd dat de separatist geen belang bij een faillissement heeft, zeker wanneer de volledige voldoening van zijn vordering met de executie kan worden bewerkstelligd. Echter, ook in dat geval heeft de separatist de mogelijkheid de executie door de curator te laten plaatsvinden of zijn vordering in te dienen in het faillissement.
Vanwege het ingestelde hoger beroep is nog niet gesproken met de hypotheekhouders over de uitwinning van de zekerheden.
Ook ten aanzien van dit beroep op misbruik van recht, refereer ik aan het oordeel van uw gerechtshof.

Schuldeisersverzuim
Verder stelt mevrouw Ruizendaal in het beroepschrift dat er sprake is van schuldeisersverzuim doordat de aanvragers van het faillissement niet hebben ingestemd met verkoop en cessie van de vordering van aanvragers op mevrouw Ruizendaal. In dat kader merk ik op dat hetgeen zich voorafgaand aan de faillietverklaring heeft afgespeeld tussen mevrouw Ruizendaal en de aanvragers voor mij niet duidelijk is geworden. Klaarblijkelijk is tussen partijen gesproken over de voorwaarden waaronder betaling van de vordering van aanvragers zou kunnen plaatsvinden. Een en ander heeft niet tot overeenstemming geleid, waarbij in beginsel geldt dat partijen vrij zijn af te spreken wat zij willen en met wie zij dat willen. Ik acht het niet waarschijnlijk dat het niet instemmen met de voorgestelde voorwaarden voor betaling van de vorderingen van aanvragers leidt een vorm van schuldeisersverzuim die aan hen kan worden toegerekend.
Duidelijk is evenwel dat de vordering van aanvragers niet is voldaan en dat ondanks een eventueel schuldeisersverzuim (opeisbaarheid) het bestaan van de vordering niet in geschil is.

Toestand van hebben opgehouden te betalen
Op basis van een eerste inventarisatie van de vermogenspositie van mevrouw Ruizendaal in Nederland constateer ik dat meerdere schuldeisers onbetaald zijn gebleven en dat gezien de hoogte van de ingediende vorderingen het beschikbare vermogen in Nederland onvoldoende is om de vorderingen van de schuldeisers te voldoen (zie tabel hiervoor). De vermeende (verrekenbare) vorderingen van mevrouw Ruizendaal op verscheidene derden zijn voor mij op dit moment niet inzichtelijk en zijn niet onderbouwd. Evenals de betwisting van enkele (delen van) vorderingen door mevrouw Ruizendaal.

De advocaat van mevrouw Ruizendaal heeft op 4 augustus 2023 laten weten dat de verwachting bestaat dat de vorderingen voldaan kunnen worden doordat ESP Consultancy B.V. het benodigde bedrag op de derdengeldenrekening van de advocaat van mevrouw Ruizendaal zal voldoen. Hiertoe zal met de bekende schuldeisers een regeling worden getroffen, waarbij de schuldeisers van een deel van hun vordering afstand zullen doen.

Op deze regeling zijn twee uitzonderingen, te weten de vordering van de Belastingdienst en de vordering van ESP Consultancy B.V. Voor wat betreft de vordering van de Belastingdienst heeft de advocaat van mevrouw Ruizendaal te kennen gegeven dat deze vordering gedeeltelijk wordt betwist en dat gepoogd wordt een neerwaartse bijstelling te bewerkstelligen omdat de materiële verschuldigdheid van een deel van de opgelegde aanslagen niet zou vaststaan. De vordering van de Belastingdienst zal dus niet worden voldaan en blijft eveneens opeisbaar. Immers, voor deze vorderingen geldt dat eerst nadat een eventuele neerwaartse bijstelling heeft plaatsgevonden, de betreffende vorderingen er niet meer zijn. Vanwege het ontbreken van de benodigde informatie heb ik de betwisting van de vorderingen van de Belastingdienst niet kunnen toetsen.
Ten aanzien van de vordering van ESP Consultancy B.V. ontving ik een verklaring dat zij de vordering niet opeist en dat zij instemt met de vernietiging van het faillissement in hoger beroep (bijlage 5). De vordering van ESP Consultancy B.V. zal dus niet worden voldaan door mevrouw Ruizendaal, maar wordt niet opgeëist.

Het voorgaande brengt mijns inziens mee dat ook wanneer mevrouw Ruizendaal met de overige schuldeisers voorafgaand aan de mondelinge behandeling overeenstemming bereikt over de betaling van de vordering en de benodigde financiële middelen hiervoor beschikbaar komen, er twee (bekende) schuldeisers blijven bestaan: de Belastingdienst en ESP Consultancy B.V. De vorderingen van de Belastingdienst staan vooralsnog onherroepelijk vast en zijn opeisbaar. Dit betekent in het licht van het voorgaande dat zal zijn voldaan aan zowel het pluraliteitsvereiste als aan het bestaan van de faillissementstoestand.

Faillissementskosten
De begroting van het salaris wordt als bijlage 6 met deze brief meegezonden. Het totale aantal bestede uren bedraagt 34 uur en 10 minuten (inclusief twee na-uren) en het aantal nog te besteden uren wordt ingeschat op 15. Dit laatste licht ik hierna toe. Allereerst brengt het feit dat er nog geen regelingen met de schuldeisers zijn getroffen mee dat de curator verwacht voorafgaand aan de mondelinge behandeling nog nadere stukken te ontvangen en deze op hoofdlijnen zal moeten beoordelen. Ook is er nog geen geld beschikbaar op de derdengeldenrekening van de advocaat van mevrouw Ruizendaal.

Daarnaast is gisteren een verweerschrift ingediend en is het mogelijk dat mevrouw Ruizendaal hier met aanvullende stukken op zal reageren. Voorts zijn de uren ter voorbereiding op, de reistijd van en naar, en de aanwezigheid tijdens de mondelinge behandeling meegenomen in de begroting. Tot slot ben ik tot een eventuele vernietiging in kracht van gewijsde is gegaan nog curator. Hoewel ik mij terughoudend opstel, zal ik wel enige werkzaamheden moeten verrichten. Om die reden zijn 15 uren begroot.

Voorafgaand aan de mondelinge behandeling zal de advocaat van mevrouw Ruizendaal aan mij laten weten of de benodigde gelden voor de voldoening van de faillissementskosten op zijn derdengeldenrekening zijn ontvangen. Hierop zal ik ter zitting terugkomen.

Vernietiging beschikking
Wanneer uw gerechtshof oordeelt dat sprake is van misbruik van recht door de aanvragers van het faillissement, zouden de faillissementskosten mijns inziens door de aanvragers moeten worden vergoed. Om die reden verzoek ik uw gerechtshof de aanvragers hoofdelijk te veroordelen tot vergoeding van het vastgestelde salaris van de curator in het geval uw gerechtshof besluit het beroep op misbruik van recht toe te wijzen. Indien er andere gronden zijn voor vernietiging van de beschikking van de rechtbank, komen de faillissementskosten voor rekening van mevrouw Ruizendaal. De betaling van deze faillissementskosten zou dan verzekerd moeten zijn doordat een toereikend bedrag op de derdengeldenrekening van de advocaat van mevrouw Ruizendaal is betaald. Zoals hiervoor aangegeven, is deze zekerheid op dit moment (8 augustus 2023) nog niet gesteld.

Aanwezigheid mondelinge behandeling
Als gevolg van een recente medische ingreep ben ik zelf niet in de gelegenheid de mondelinge behandeling bij te wonen. Mijn kantoorgenoot mr. F.B. (Ferdinand) Bosvelt zal om die reden als waarnemend curator bij de zitting aanwezig zijn.

Een afschrift van deze brief zend ik aan mr. Nederhoed en mr. Van Tussenbroek.
Ik vertrouw erop u voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd.

Met vriendelijke groet,
A.R. Logtenberg
curator